Ergenlik dönemi insanin çocukluk evresinden eriskinlik evresine geçmesi için gerekli olan ve kendine has özellikleri olan bir evredir. Bu evrede çocuk artik hormonlarin etkisine girerek ve beden yapisi degiserek cinsel dürtülerin aktiflendigi; karsi cins tarafindan begenilme isteginin oldugu; karsi cinsi tanima, arkadas olma çalismalarinin yapildigi; çocukluktan kurtulup artik eriskin bir birey olarak hayatin sorumluluklarini alma isteginin ve kendi kararlarini alma isteginin oldugu; verdigi kararlari uyguladigi ve sonuçlarina razi oldugu durumlar gözlenir. Bu baglamda aileyle olan iliskisinde ebeveynlerini begenmeyen, onlarla çatisan, kendi kararlarinin üzerine gölge düsmemesi için ebeveynlerinin söylemlerine itiraz eden bir yapiya girdigi, hakkini aramakla ilgili bir mücadeleye girisebilme kapasitesine ulasabildigi, üretebildigi, paylasabildigi, sosyallesebildigi, ve özellikle kendi yolunda yürüme kapasitesine ulasabildigi bir düzleme gelirse saglikli, ayaklari üzerinde durabilen bir birey olmus demektir.

Fakat, çocukluk dönemi anne-baba ve çocuk iliskilerinde açik ve örtülü bazi sorunlar varsa yukarida olmasi gerekliligini ifade ettigimiz davranislar asiri olur ya da hiç olmaz. Bu sebepten dolayi ergenlikteki arkadasimiz “Normal sürecini mi yasiyor? Yoksa bazi sorunlar mi yasiyor?’u anlamak ve yardimci olmak için bu degerli arkadaslarimizla onlari her ne kadar yasal eriskin olmamalarina ragmen onlari eriskin görerek beraberce “ne oldugunu” anlamaya çalismaktayiz.

Ergenlik; bireyin çocukluk döneminin bitisiyle baslayan fizyolojik olarak eriskinlige ulasincaya kadar geçen dönemin adidir. Bu 13-22 yas araligini kapsayan bir dönemdir fakat bu rakamlar kesinlikle mutlaklik ifadesi olarak alinmamalidir çünkü Ergenligin baslama süresinin irk, iklim ve beslenme sartlarina göre de degistigi bilinmektedir. Örnegin bazi kaynaklarda Akdeniz ikliminin hakim oldugu bölgelerde kizlarin 8-10 yaslari arasinda ergenlik dönemine girdikleri, Sibirya bölgesinde 20 li yaslara uzayabildigi gösterilmektedir.

Fizyolojik belirtiler isiginda bir genelleme içerisine alindiginda; Erkeklerde yüz killarinin çikmasiyla ve sesin kalinlasmasiyla, kizlarda ise adet ve gögüs büyümesiyle beraber duygusal, sosyal, toplumsal, cinsel bir çok degisikligi beraberinde getiren dönemdir.

Ergenlik Döneminde Fizyolojik ve Cinsel Degisim

Biyolojik olarak ergenlik bir çok fizyolojik degisimin yasandigi hassas bir dönemdir. Bu dönemdeki degisimler baska hiçbir gelisim evresinde bu kadar belirgin degildir. Fiziksel olarak boy artis hizinin en fazla oldugu yaslar kizlar için 11-13 erkekler için 13-15 yaslari arasidir. Bu dönemde bireyler yetiskinlikte alacagi boyun neredeyse yüzde seksenlik bir bölümüne ulasir. Cinsel içerikli biyolojik gelismelerin en yogun oldugu dönem 12-16 yaslari arasidir Bu dönemde içinde bulunduklari toplumun belirledikleri ideal vücut modelinin etkisinin altindadir ayrica sosyal medya ve televizyonun etkisiyle model aldiklari kisilerin (sanatçilar, oyuncular, reklam yildizlari, sarkicilar vs.) vücut ölçüleri ergenlerin beden imgesini etkilemektedir. Ergenlerin olusturduklari beden imgeleri ile benlik saygisi iliskilidir. Bedenlerine bagli gelistirdikleri olumsuz düsünceleri benlik saygilarini etkilemekle birlikte cinsel rolünün olusmasinda ergenin içinde yasadigi toplumsal ve kültür yapisinin önemli bir rol aldigi bilinmektedir.11-16 yas araligindaki kiz çocuklari 19, erkek çocuklari ise 25 kilo ortalamasindadir. Çevresindeki arkadaslariyla kendisini kilo kiyaslamasi yapmak zorunda hisseden ergen; yasitlarina ve arkadas gruplarina uyum saglamakta zorlanmakta ya da yeme bozukluklari yasayarak (anereksiya nevroz) asiri kilo kaybina ugramaktadir. Kisa yada uzun olmak, sisman ya da kilolu olmak ergenlerin arkadas gruplari içerisindeki tutum, davranislarini ve sosyal islevselliklerini etkileyen önemli bir faktördür ayrica Fizyolojik gelisim baglaminda eller ve ayaklar bedenin diger bölümlerine nazaran daha çabuk gelisir, bu durumda da geçici bir sakarliga ve beceriksizlige yol açar bu durumlarda ergenin psisik yapisina etkiler. Bu dönemde kiz ve erkeklerin bedenin bazi fiziksel özelliklerinin normal olup olmadigi cinsel bakimdan yeterli gelismeye ulasip ulasmadigiyla ilgili kaygilar da gündemdedir.

Ergenlerin Duygusal Gelisimi

Ergenlik dönemindeki bireyler bir kimlik karmasasi yasamakla beraber duygusal dalgalanmalar esliginde Ben Kimim? Sorusuna cevap aramaktadir. Sorunun cevabina ulasmasi da bu evrenin bir nebze saglikli sekilde tamamlanmasi anlamina gelmektedir. Karsi cinsin fiziksel ve duygusal onayini almak gibi istekleri daha önceki psiko-sosyal gelisim evreleri tecrübeleriyle birbirine baglidir. Yogun otorite hissinin etkisiyle fikirlerinin onaylanma ihtiyaçlari dogar. Bu dönemde; gelecek kaygilari, karsi cinse asik olma, çekingenlik, tedirginlik, yalniz kalma istegi, çabuk heyecanlanma gibi belirgin duygu durumlari yasamaktadirlar. Ilk ask tohumlari atilir, karsi cins ile iliski kurma istekleri çogalir, popüler olma istegi kaçinilmazdir. Ergenin duygusal tepkileri düzenlilik gösteremez, çogu zaman hayal kurma ile arzularini ve düsüncelerini yansitir. Çogu zaman yalniz kalma istegiyle birlikte içe döndügü birçok süreç yasar, yeni tecrübe ettigi durumlarda çabuk heyecanlandiklari ve hemen kizabildikleri görülür. Kizarma durumu ise ergende istenmedik bir durumdur ve heyecanlarinin kontrolünü ögrenme ile kazanir. Çalisma isteksizligi, üsengeçlik, tembellik gibi halleri gözlenir. 13-15 yas araligindaki okul performansindaki azalmalarda buna baglidir. Çalismak, oyun oynamak, yapilmasi gerekenleri fark edip uygulamak omuzlarinda çok agir bir yük hissidir. Yan odadaki çantasini gidip almak bile ona çok agir gelebilir. Bu durum geçicidir. Azarlanmak ya da arkadas çevresi tarafindan taklit edilmek ; kirginlik kizginlik ve öfke duymasina neden olur. Konumu sebebiyle bu öfkesini ve kirginligini gizlemek zorunda kalabilir. Bu da sahip olduklari hirçinlik durumunun önemli sebeplerindendir.

Ergenlik Ve Popüler Olma

Artik sahne onlarindir. Tüm spot isiklari sadece onlarin üzerindedir, degilse bile sadece onlarin üzerine yansimasi gerekmektedir. Artik fark ettigi gibi fark edilmelidir. Göründügünün çok daha ötesindedir. Içinde bulundugu her aktivitede ya en göze çarpan kisi olacaktir yada onunla en ilgilenmeyen kisi olacaktir. Arkadas çevresi içerisinde kabul bekleyecektir ve sahip oldugu özelliklerin çok daha fazlasini sergilemek için farkli yöntemler deneyecektir. Tasarladigi ilgiyi aramaya baslayacak, platonik asik olacak, olmak istedigiyle oldugu kisi arasindaki farklari ya kapatmaya çalisacak ya da bunun kendine göre acisiyla bas etmeye çalisacaktir. Organizasyonlara her zaman davet bekleyecek bu gerçeklesmediginde öfkelenecektir. Iltifatlar ve takdirler onu çok mutlu edecek ama bazen paylasmak yaralayacaktir. Kendine özgü rakipler olusturacak ve müthis bir kiyaslama içerisine kendisini sokacaktir. Kendi gücünü ölçmek isteyecek ve arkadaslariyla bir yaris içerisine girecektir. bu dogrultuda gruplari ya da en yakin arkadas seçenekleri de olusacaktir. Bu gruptaki en yakisikli kim? En çok önerileri kabul edilen kim? En çok merak edilip aranan kisi kim? En esprili kisi kim? karsi cins tarafindan iltifatlari hep alan kisi kim? bu yaris ve kiyas içerisinde kendi hakkinda bir düsüncesi olusacaktir. Ergenlerin kendi disindakiler tarafindan nasil göründügüyle ilgili bilgiye ihtiyaçlari vardir ayrica bu olusan gruba ait olmakta çok önemlidir, grup etkisiyle kendi özelliklerinden uzaklasabilir ve kabul görme istegiyle kendini grubun denetimine birakabilir. Tek basina iken yapamayacagi seyleri grup ile birlikte yerine getirebilir. Yukaridaki sorular ve çok daha fazlasinin cevabinin altinda kendisinin olma tatmini de inanilmaz bir haz kaynagidir ergen için. Özellikle ebeveynler tarafindan sahip oldugu olumlu özelliklerin fark edilip takdir edilmesi ise yapilanmasinda pozitif gelisimlere neden olmakla beraber içinde bulundugu gelisim evresine de güzel etkiler birakir.

Ergen Ebeveyni Olmak

Çocuklarin bu döneme girmeden önce ebeveynleri Ergenlik Psikolojisi, Ergenlik Dönemi ve Ergenin Psikolojik ve Sosyolojik Gelisimi hakkinda bilgi edinmelidirler. Bu hassas dönemin hem Ergen’e hem de aileye getirecegi yeni durumlar üzerine farkindalik kazanmalidirlar. Ergenlik belirtilerini fark edebilmeli, çocugun ergenlige girdigini anlamali ve gereklerini yerine getirmelidirler. Ergenlik dönemine geçis yasi oldukça degiskendir bu degiskenlere karsi sabirla yaklasmalidirlar. Ergenin fiziksel ve psikolojik degisimini (boyunun uzamasi, sesinin kalinlasmasi, yüz tüylerinin çikmasi, gögüslerinin çikmaya baslamasi, kilo artisi ya da azalisi, adet görmeye baslama vs.) olusacak durumlara göre yüzüne vurmadan onun bu degisimlere alismasini kolaylastirmalidirlar. Bilissel, sosyal duygusal süreçlerin anlamlandirilmasina yardimci olmalidir. Ebeveyn olarak bireylerin bu durumlara dikkat etmesi; çatismalarin azalmasina, ergenin bu evreyi saglikli sekilde tamamlamasina, birey olarak kendini ispat etmek isteyen ergenin birçok yükünün azalmasini saglayacaktir;

• Çocugunuzun büyüdügünü ve ergenlik döneminde oldugunu kabul edin
• Ergenlik hakkinda bilgi edinin
• Ergenin aile, anne, baba, ve rehberlik ihtiyaçlarini gidermeye çalisin
• Yeniliklere açik olun
• Ergenin içinde bulundugu duruma ve kendisine saygi ile yaklasin
• Yasadigi sorunlari küçümsemeyin
• Ona anlasildigini hissettirin
• sogukkanli ve sabirli davranin
• kirmizi çizgilerinizi ortaya koyarken yapici bir dil kullanmaya dikkat edin
• Sanat ve Spor faaliyetlerinde onu destekleyin
• Onun hassas ve alingan yapisini göz önünde bulunduran bir yaklasim sergileyin
• Sorunlari onu suçlamadan konusmaya çalisin.

Ergenler bu dönem içerisinde hasarlar alirlar, farkli arayislar içerisine girebilirler, küçük veya büyük hatalar yapabilirler. Bu durumlarda aile bireylerinin yapici, onarici ve destekleyici yaklasiminiz onun için en büyük sigorta anlamindadir. Sadece sözde degil davranis yoluyla iletilebilirse sevgi ve güveni hissedebilir.